این روزها کسی در کسب و کار به آدم حرفه‌ای و درجه یک تبدیل نمی‌شود، مگر آنکه انواع بازاریابی نوین را آموخته باشد و پیچ و خم‌های دنیای جدید مارکتینگ را مثل کف دستش بشناسد!
اغلب افراد فکر می‌کنند می‌دانند بازاریابی چیست و اگر از آنها در این‌باره بپرسید، می‌گویند بازاریابی یعنی فروش کالا و خدمات یا تبلیغات برای فروش. این نگرش البته به‌کلی اشتباه هم نیست، اما حالا دیگر فضاهای مربوط به کسب و کار چنان گسترده شده و رشد کرده که چنین پاسخی تنها بخش کوچکی از دنیای پیچیده و در عین‌حال جذاب بازاریابی را شامل می‌شود. در دنیای امروز، مارکتینگ به یک رشته دانشگاهی بدل شده که بخش عمده آن بر انواع بازاریابی اینترنتی و روش های مختلف بازاریابی دیجیتال متکی است. پیوند جهان تکنولوژی مبتنی بر اینترنت با جهان بازار و سرمایه، باعث شکوفایی هردوی این دنیاها شده و هر لحظه فضاهای تازه‌تری درون خود خلق می‌کند.
شناخت انواع بازاریابی در کسب و کار، به‌خصوص انواع بازاریابی نوین چندان هم آسان نیست. می‌توان بیش از ۴۰ نوع روش مختلف در بازاریابی معرفی کرد. در این مقاله قصد داریم برخی از مهم‌ترین راه های بازاریابی را در دو دسته کلی b2b و b2c دسته‌بندی کنیم. این دسته‌بندی بر مبنای مخاطب فروش است و درباره آن بیشتر توضیح خواهیم داد. همچنین با برخی تفاوت‌ها میان بازاریابی سنتی و بازاریابی دیجیتال آشنا می‌شویم و خواهیم دانست که انواع روش‌های بازاریابی اینترنتی چیست و تکنولوژی سبب چه تغییراتی در دنیای مارکتینگ شده است.
بازاریابی چیست؟
به طور مختصر و مفید بازاریابی به فرایندی گفته می‌شود که یک شرکت برای جذب مخاطب به محصول یا خدمات خود انجام می‌دهد. اما اگر به تعریف دقت کنید متوجه می‌شوید که این تعریف ساده، یک واژه مهم دارد. واژه «فرایند» در این تعریف، یک کلمه کلیدی است، چون نشان می‌دهد که بازاریابی نه یک عمل مشخص و ایستا، بلکه مجموعه‌ای از اعمال و مراحل مختلف است که از تحقیق و تبلیغ گرفته تا فروش و توزیع محصولات یا خدمات را شامل می‌شود.
فروش محصول به یک مشتری، ابتدایی‌ترین هدف بازاریابی است، اما تنها هدف در انواع بازاریابی نیست. فرایند بازاریابی شامل اعمال گسترده‌تری است. عمده‌ترین هدف در انواع بازاریابی خدمات یا کالاها این است که ارزش منحصر‌به‌فرد یک شرکت برای مشتریان بالقوه و مصرف‌کنندگان محصول مشخص شود. این ارزش از طریق ارائه محتوا بیان می‌شود. محتوایی که ضمن مطالعه رفتارهای بازار و مصرف‌کندگان محصول و نشان دادن ارزش محصول به آنها تولید می‌شود و در نتیجه باعث تقویت وفاداری به برند و در نهایت افزایش فروش می‌شود. تقویت وفاداری به یک برند، از اهداف بلندمدت بازاریابی است که در انواع بازاریابی، چه راه های بازاریابی سنتی و چه روش های بازاریابی به روز و مدرن، لازم است مد نظر قرار بگیرد.
پس متوجه می‌شویم که در کنار فروش محصول، شناساندن ارزش‌های خاص یک شرکت و ایجاد وفاداری به یک برند، چه نقش مهمی در انواع بازاریابی دارند.
بازاریابی نوین چه تفاوتی با بازاریابی سنتی دارد؟
قبل از توسعه تکنولوژیک و پدیداری انواع بازاریابی دیجیتال و اینترنتی، بازاریابی با کمپین‌های پستی، کمپین‌های تبلیغات دهان به دهان، بیلبوردها، تحویل محصولات نمونه، تبلیغات تلویزیونی یا بازاریابی تلفنی انجام می‌شد. امروزه انواع بازاریابی با معرفی و ظهور رسانه‌های اجتماعی، پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌های تلفن همراه و پیشرفت‌های فناوری، افزایش یافته است.
به لحاظ ماهیت، بازاریابی نوین و انواع بازاریابی الکترونیکی فرق بنیادینی با هم ندارند. آنچه در بازاریابی نوین تغییر کرده، استفاده از روش‌ها و استراتژی‌های مارکتینگ بر بستر وب و شبکه‌های اجتماعی است. روش‌ها و استراتژی‌هایی که هر لحظه به روز می‌شود و اگر بر جزییات آن آگاه نباشید، در دنیای پر از رقابت امروز جایی پیدا نخواهید کرد. در حال حاضر، بازاریابی شامل استفاده از رسانه‌های اجتماعی، تبلیغات هدفمند، بازاریابی ایمیلی، بازاریابی مبتنی بر ورودی (درونگرا) برای جذب ترافیک وب و مواردی از این دست است.
انواع بازاریابی نوین چه تغییری در کیفیت رابطه با مشتری ایجاد کرده است؟
از زمان ظهور رسانه‌های دیجیتال و به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی و نوآوری‌های تکنولوژیک، مارکتینگ به فرایندی تبدیل شده است که طی آن، شرکت‌ها تلاش می‌کنند روابطی عمیق‌تر، معنادارتر و باثبات‌تر با خریداران محصولات و خدماتشان ایجاد کنند. سرعت تغییرات مداوم دنیای رسانه، کار بازاریابان برای برقراری ارتباط با مخاطب را پیچیده کرده است، اما در عین حال، هر لحظه فرصت‌های جدیدی برای استفاده گسترده‌تر از انواع بازاریابی ها برای آنها فراهم می‌کند. یکی از آخرین چالش‌هایی که جهان تجارت با آن روبرو شد، موقعیت پاندمی بود. مارکتینگ اما فوری خود را با این شرایط جدید هماهنگ کرد و انواع بازاریابی معطوف به وضعیت جدید را به جهان معرفی کرد که مرزهای تجارت الکترونیک و انواع بازاریابی اینترنتی را گشوده‌تر کرد. در تعریف بازارهای اینترنتی نوظهور، سرعت و سازگاری با وضعیت‌های جدید نقش کلیدی دارد.
بازاریابی بر مبنای تجارت الکترونیک چطور عمل می‌کند؟
تجارت الکترونیک یک روش قدرتمند و پیشرو b2c است که پس از پاندمی رشد فزاینده داشته و همچنان نه تنها از قدرت آن کاسته نشده که به طور فزاینده‌ای رو به رشد است. تخمین زده می شود که تقریباً یک چهارم جمعیت جهان در سال گذشته محصولات را به صورت آنلاین خریداری کرده اند، بنابراین بازار رقابت در تجارت الکترونیک شدید است. بازاریابان باهوش، افزایش فزاینده تجارت الکترونیک بعد از پاندمی را بستری برای بازاریابی پویا و مشتری‌مدار می‌دانند. تا سال 2040 تخمین زده می‌شود که 95٪ از کل خریدها از طریق تجارت الکترونیک انجام شود.
انواع بازاریابی براساس بازار هدف
بر اساس بازار هدف، انواع مختلفی از بازاریابی وجود دارد. هنگامی که قصد دارید از یکی از انواع بازاریابی را بکار ببرید، باید بازار هدف خود را به‌خوبی شناسایی کرده و تشخیص دهید که برای جذب و ترغیب آنها به استفاده از خدماتتان، بهتر است که چه روشی را پیاده سایز تا بهترین نتیجه را بگیرید. قبل از هرگونه اقدامی، باید دریابید که مخاطب هدف شما یک مصرف‌کننده است یا قرار است که با یک برند در ارتباط باشید. در ادامه، با جزئیات خیلی بیشتری به این موضوع می‌پردازیم.
بازاریابی B2C
بازاریابی b2c مخفف business 2 customer است. مخاطب هدف این نوع بازاریابی، مصرف‌کننده مستقیم محصول یا خدمات است. بسته به نوع محصول، چرخه فروش برای یک محصول b2c می‌تواند بسیار کوتاه باشد و فرآیند تصمیم‌گیری که مصرف‌کنندگان طی می‌کنند چندان طولانی نیست. بیشتر تبلیغات و آگهی‌هایی که مردم می‌بینند انواع بازاریابی b2c هستند. یک تبلیغ تلویزیونی برای فروش یک محصول غذایی یا تبلیغات اینستاگرامی برای یک فروشگاه پوشاک نمونههایی از استراتژی های بازاریابی b2c هستند.
بازاریابی B2B
تعریف مفهوم بازاریابی b2b
از آنجایی که بازاریابی b2b شرکت‌ها و خرید در ابعاد بزرگ را مد نظر دارد، معمولاً به چرخه خرید بسیار طولانی‌تری نیاز دارد و از نظر آنچه مشتریان در جستجوی آن هستند و به آن نیاز دارند، بسیار استراتژیک است. مخاطبان بازاریابی b2b اغلب قصد خرید بسیار بالا دارند، به همین دلیل، روشن است که مخاطبان این نوع بازاریابی، قبل از خرید محصول نهایی، تحقیقات زیادی انجام خواهند داد.
انواع روش‌های بازاریابی b2b چیست؟
بازاریابی b2b معمولا از انواع روش‌ها و استراتژی‌هایی استفاده می‌کند که پیچیده‌تر و به طور کلی درون‌گراتر هستند. در ادامه شرح برخی از این روش‌ها خواهد آمد.
تفاوت بازاریابی b2b و بازاریابی b2c چیست؟
اگر بخواهیم انواع بازاریابی را به لحاظ جامعه مخاطب، در دنیای مدرن به دو دسته کلی تقسیم کنیم، بازاریابی b2b و بازاریابی b2c کلی‌ترین دسته‌بندی‌ها را شکل می‌دهند. بازاریابی b2b مخفف عبارت business to business است. این بدان معنا است که مخاطب بازاریابی، شرکت‌ها و سازمان‌ها و نه مشتریان معمولی و منفرد هستند. بازاریابی b2c اما مخفف business 2 customer است. مخاطب هدف این نوع بازاریابی، مصرف کننده مستقیم محصول یا خدمات است؛ همان تلقی عمومی که معمولا از بازاریابی وجود دارد. در هردوی این دسته‌بندی‌ها انواع مختلفی روش، مدل و استراتژی بازاریابی وجود دارد که گاهی ممکن است با یکدیگر هم‌پوشانی داشته باشند.
انواع بازاریابی براساس سبک استراتژی
بازاریابی انواع مختلفی دارد که هر یک از آنها کارایی خاصی دارد و می‌تواند باعث رشد کسب و کار شما شود. برای اینکه بتوانید کسب و کارتان را محدود به یک روش نکنید، لازم است که با انواع بازاریابی آشنا شده و در صورت لزوم آنها را بکار ببرید. همانطور که می‌دانید هر برندی استراژی‌خاص منحصر‌به‌فرد خود را دارد که می‌تواند با تلفیق آن با یک یا چند نوع بازاریابی آن را ارتقا دهد.
بازاریابی درونگرا یا بازاریابی مبتنی بر ورودی (Inbound Marketing) چیست؟
اگر می‌خواهید بدانید به طور دقیق بازاریابی اینترنتی چیست، باید با مفهوم بازاریابی درونگرا آشنا شوید. در میان انواع بازاریابی ها، بازاریابی مبتنی بر ورودی اطلاعات، یا آن‌طور که در منابع فارسی متدوال است بازاریابی درونگرا، تا حد زیادی موثرترین استراتژی بازاریابی B2B است. روشی در بازاریابی برند که با تولید محتوای معنادار و هدفمند به دنبال جذب، ایجاد تعامل و رضایت مشتریانی است که در جستجوی یک محتوای خاص هستند.
در انواع روش‌های بازاریابی سنتی، معمولا مخاطبان و مشتریان بالقوه، زیر حجم زیادی از اطلاعات که به سویشان پرتاب می‌شود غرق می‌شوند. این روش، در موارد بسیاری ممکن است حتی برای مخاطبان فرضی آزاردهنده باشد و روش‌های سنتی بازاریابی ممکن است برای ایجاد مشارکت و تعامل، مخاطب را تحت فشار قرار دهند.
بازاریابی درونگرا به عنوان یکی از انواع استراتژی‌های نوین بازاریابی، با قرار دادن استراتژیک پیام‌ها در مکان مناسب، زمان مناسب و برای افراد مناسب، با هدف افزایش ترافیک وب‌سایت و قرار دادن سرنخ‌های مناسب، مشتریان احتمالی را به تعامل را دعوت می‌کند. در نتیجه، بازدیدکنندگان احساس می‌کنند که هم کنترل و هم بخشی از تجربه پیدا کردن یک محصول را در دست دارند.
حتما برایتان جالب خواهد بود اگر بدانید 80 درصد از تصمیم گیرندگان شرکت‌ها و مخاطبان بزرگ ترجیح می‌دهند اطلاعات برند را از طریق یک مقاله یا وبلاگ دریافت کنند و نه تبلیغات. آژانس تبلیغات دیجیتال مارکتینگ بلوباکس، یکی از رهبران پیشتاز در این عرصه است که توانسته است به‌خوبی این نوع بازاریابی را برای مشتریان خود پیاده‌سازی کند.
بازاریابی برونگرا (Outbound Marketing) چیست؟
استراتژی بازاریابی «برونگرا» بر نحوه ارسال پیام متمرکز است. بازاریابی برونگرا زمانی اتفاق می افتد که یک شرکت پیام خود را با مخاطبان بسیاری به اشتراک می‌گذارد. تبلیغات بیلبوردی نمونه خوبی از بازاریابی برونگرا هستند. در مورد بیلبوردها و تبلیغات محیطی، شرکت تلاش می کند اطلاعات خاصی را با افرادی که در حال عبور از مکان خاصی هستند به اشتراک بگذارد.
سایر انواع بازاریابی نوین
بازاریابی چریکی چیست؟
بازاریابی چریکی، همانطور که از نامش هم پیداست قرار است یک فعالیت غافلگیرانه و غیرمتعارف باشد که با انواع بازاریابی در چارچوب و قاعده‌مند که تا اینجا نام بردیم متفاوت است. بازاریابی چریکی، به شکلی جسورانه و هوشمندانه برند را در مکان‌های فیزیکی پر رفت و آمد قرار می‌دهد تا توجهات را به سوی آن جلب کنند. تغییر محیط‌های شهری در فضای باز، تبلیغ در طول یک رویداد زنده بدون اجازه حامیان مالی یا سازمان‌دهندگان، شیرین‌کاری‌های تبلیغاتی در فضای عمومی و مانند اینها نمونههایی از بازاریابی چریکی هستند.
بازاریابی مبتنی بر تولید محتوا چیست؟
بازاریابی مبتنی بر تولید محتوا به جای فروش، بر آموزش به عنوان بهترین راه برای تأثیرگذاری بر رفتار خرید تأکید دارد. این رویکرد بازاریابی استراتژیک از تولید محتوا برای جذب و تبدیل مشتریان بالقوه در حین انجام جستجوهای آنلاین استفاده می‌کند.
ارتباط محتوایی کلیدی‌ترین بخش این شکل از مارکتینگ در میان انواع بازاریابی است که با تاکید روی نقاط حساس و نیازهای شخصیت‌های خاص خریدار، چیدن سرنخ‌ها و نیز مراحل سیر خریدار از توجه به یک محصول تا خرید آن تمرکز می‌کند.
بازاریابی مبتنی بر رسانه‌های اجتماعی چیست؟
بازاریابی رسانه‌های اجتماعی بر ارائه محتوا به کاربرانی تمرکز دارد که برای این افراد ارزشمند است و ممکن است ترغیب شوند در شبکه‌های اجتماعی خود، آن را به اشتراک بگذارند. محتوای متناسب با هر پلتفرم رسانه اجتماعی باعث ایجاد تعامل و تبلیغ یک برند می‌شود که در نهایت، دید، ترافیک وب سایت و پتانسیل رشد برند را افزایش می‌دهد.
بازاریابی رسانه‌های اجتماعی همچنین می‌تواند بر سئو تاثیرگذار باشد. این تاثیرگذاری به طریق غیر مستقیم اتفاق می‌افتد. به طور ویژه، بازاریابی مبتنی بر رسانه‌های اجتماعی می‌تواند بر انسانی‌سازی برند و ایجاد اعتماد بر آن بسیار موثر باشد.
بازاریابی اینفلوئنسری یا اینفلوئنسر مارکتینگ چیست؟
بازاریابی اینفلوئنسری یکی از شناخته‌ترین روش‌های بازاریابی در چند سال اخیر است. بازاریابان معمولا از شهرت و دنبال‌کنندگان اجتماعی اینفلوئنسرها که معمولا در زمینه خاصی متخصص هستند، برای تبلیغ برندها استفاده می‌کنند. نتایج این شکل از بازاریابی به قدری ثابت است که 61 درصد از بازاریابان از این روش در استراتژی‌های برنامه ریزی خود استفاده می‌کنند.
جذابیت اینفلوئنسرمارکتینگ قابل توجه است، اما در استفاده از این روش بازاریابی باید احتیاط لازم را هم به کار بست. دنبال‌کنندگان به طور فزاینده اصرار دارند که اینفلوئنسرها در مورد تبلیغات و معاملات حمایت مالی خود شفاف باشند. اگر یک اینفلوئنسر در این زمینه عملکرد اقناع‌کننده‌ای نداشته باشد، 20 درصد از مخاطبان او را آنفالو می‌کنند. در کشور ما که جامعه همواره دستخوش حوادث سیاسی و اجتماعی متنوع است، موضع‌گیری اینفلوئنسرها می‌تواند تاثیر زیادی در تعداد دنبال‌کنندگان و در نتیجه تغییر در بازدهی بازاریابی یک برند باشد.
نکته‌ای که جالب است بدانید اینکه ۶۱ درصد از مشتریان به توصیه اینفلوئنسرها اعتماد دارند، در حالی که فقط 38 درصد به محتوایی که در رسانه‌های اجتماعی یک برند تولید می‌شود اعتماد می‌کنند. برای اطلاع بیشتر از اینفلوئنسر مارکتینگ می‌توانید مقاله اینفلوئنسر مارکتینگ چیست؟ را بخوانید.
بازاریابی گفتگویی یا مکالمه محور چه مزیت‌هایی دارد؟
بازاریابی گفتگویی همانطور که از نامش پیداست، روشی گفتگویی در میان انواع روش‌های مختلف بازاریابی است. رابطه تعاملی بلادرنگی که طی آن معمولا از طریق یک ربات چت یا گفتگوی زنده به مشتریان احتمالی اطلاعات داده می‌شود. تعامل شخصی و کاملا مرتبط، تجربه کاربر را بسیار بهبود می‌بخشد و احتمال برگشت مشتریان راضی را افزایش می‌دهد. روش‌های بازاریابی مکالمه‌محور معمولا در دنیای امروز بخشی جدانشدنی از بازاریابی الکترونیکی و دیجیتال هستند.
بازاریابی مکالمه محور یک روش محبوب در کسب و کارهایی که از بازاریابی b2c استفاده می‌کنند، هم هست. تعامل و مشارکت در گفتگو به کسب و کارها این فرصت را می‌دهد که با بیان داستان‌های پشت سر برندها و نشان دادن ارزش‌های شرکت، برندها را انسانی‌تر کنند. تحقیقات نشان می‌دهد بیش از 80 درصد از مشتریان ترجیح می‌دهند از شرکت‌هایی خرید کنند که با ارزش‌های آنها همسو باشند.
3 نکته ای که یک بازاریاب باید بداند
چگونه بهترین استراتژی را در میان انواع روش‌های بازاریابی انتخاب کنیم؟
استفاده همزمان از روش‌های مختلف بازاریابی درونگرا و برونگرا با ترکیب SEO، SEM، بازاریابی محتوایی، رسانه‌های اجتماعی، بازاریابی رویدادی، گفتگویی و ... به‌طور استراتژیک منجر به تقویت روابط با مشتری و موفقیت برند می‌شود.
آیا بازاریابی درونگرا همان بازاریابی مبتنی بر تولید محتوا است؟
توجه به این نکته مهم است که بازاریابی مبتنی بر تولید محتوا با بازاریابی درونگرا مترادف نیست. بازاریابی محتوا بخش مهمی از یک برنامه کلی بازاریابی درونگرا است، زیرا تمرکز آن بر محتوایی است که اقدام مخاطب را هدایت می‌کند. اما بازاریابی درونگرا، این رویکرد را با سایر انواع بازاریابی برای ایجاد تجربیاتی که روابط تجاری و خریدار را ایجاد و تقویت می‌کند، ترکیب می‌کند. در واقع بازاریابی محتوایی، تنها یک جز از کل بازاریابی درونگرا به شمار می‌آید.
بازاریابی از طریق رسانه‌های پولی چطور گسترده شده است؟
در گذشته رادیو و تلوزیون تنها رسانه‌های پولی بریا جلب مخاطب بودن. کسب‌وکارهای b2c برای مدیریت برندهای خود بازاریابی اینفلوئنسری و وایرال را هم به آن اضافه کردند. اما امروزه تبلیغات رسانه‌های اجتماعی (به عنوان مثال، تبلیغات در اینستاگرام) و پست‌هایی که با پرداخت هزینه، توسط این رسانه‌ها ترویج و پروموت می‌شوند، محبوب‌ترین گزینه‌ها در رسانه‌های پولی هستند و بازاریابان در 91 درصد مواقع از آنها استفاده می‌کنند. به طور متوسط، رسانه‌های پولی 39 درصد از کل بودجه بازاریابی یک کسب و کار را تشکیل می‌دهند.
