استراتژی یا راهبرد یک مسئله مهم در بیزینس محسوب می‌شود. هر کسب‌وکاری تعدادی ویژگی منحصربه‌فرد، ارزش افزوده و دارایی خاص دارد که آن را از بقیه متمایز می‌کند. برای اینکه یک بیزینس بتواند دارایی‌های خود را به نمایش بگذارد یا از آنها برای رشد، توسعه و بهبود عملکرد خود استفاده کند، از مجموعه‌ای از روش‌های خلاقانه استفاده می‌کند که با نام استراتژی کسب و کار شناخته می‌شوند.
در این مقاله قرار است ببینیم استراتژی چیست و چطور به کار شما کمک می‌کند. همچنین خواهیم دید چطور می‌توانید یک راهبرد موثر برای خود طراحی کرده و آن را اجرا کنید.
استراتژی کسب و کار چیست؟
استراتژی کسب و کار مجموعه‌ای از تصمیمات و رویه‌هایی است که برای رسیدن به اهداف یک کسب‌وکار مشخص تدوین شده و تحلیل محیط داخلی و خارجی، تعیین هدف، انتخاب بازار هدف و تعیین راهبردهای اجرایی را شامل می‌شود. طبق مطالعه‌ای از شرکت Deloitte، بیش از 80 درصد از کسب و کارهایی که در آنها استراتژی‌های تخصصی مؤثری اجرا می‌شود، موفق به رشد و توسعه دائمی شده‌اند و در بازار رقابتی قوی‌تری قرار دارند.
تدوین استراتژی برای کسب و کار چه اهمیتی دارد؟
اگر بخواهیم روراست باشیم باید بگوییم بدون داشتن راهبرد مناسب، کسب‌وکار شما نمی‌تواند از یک حدی بیشتر رشد کند. تدوین استراتژی به دلایل زیر برای کسب‌وکار شما اهمیت بسیاری دارد:
- جهت‌گیری: داشتن راهبرد به کسب‌وکار کمک می‌کند تا جهت‌گیری صحیحی پیدا کند و بتواند به سمت اهداف خود حرکت کند.
- تعیین اولویت‌ها: انواع استراتژی های توسعه کسب و کار به شما کمک می‌کند تا اولویت‌های خود را به‌درستی تعیین کنید. در این صورت می‌توانید برای رسیدن به اهداف خود برنامه‌ریزی گام‌به‌گام داشته باشید.
- بهبود تصمیم‌گیری: در هر لحظه ممکن است چالش‌های تازه‌ای برای کار شما پیش بیاید. اگر راهبرد داشته باشید می‌توانید در لحظه تصمیم‌گیری‌های درست‌تری بگیرید و با چالش‌های کوچک از مسیر خود منحرف نشوید.
- بهره‌وری: با طراحی یک استراتژی شما می‌فهمید کدام قسمت از شرکتتان سودآورتر است و در کدام بخش باید سرمایه گذاری کنید تا سود بیشتری دریافت کنید.
- رقابت‌پذیری: شما باید مزیت‌های خود نسبت به رقبا را بشناسید و بدانید در آینده می‌توانید چه مزیت‌هایی ایجاد کنید. داشتن راهبرد کمک می‌کند تا در برابر رقبای خود رقابت‌پذیرتر شوید و به تجارت خود رونق بخشید.
شرایط محیط یک کسب‌وکار دائما تغییر می‌کند. به همین دلیل راهبرد کسب‌وکار باید به صورت مداوم به‌روزرسانی شود تا شما در مقابل تمام تغییرات و چالش‌ها موفق باشید و از تمام فرصت‌ها استفاده کنید.
انواع استراتژی کسب و کار
نوشتن Strategy به نوع کسب‌وکار شما، شرایط موجود و اهدافی که دنبال می‌کنید بستگی دارد. قبل از طراحی یک استراتژی باید بازار را به‌خوبی بشناسید و بتوانید آن را تحلیل کنید. سپس باید رقبای خود را بشناسید و بفهمید چطور می‌توانید از آنها پیشی بگیرید. همچنین باید منابع و ظرفیت‌های خود را هم در نظر بگیرید و به دنبال مواردی باشید که شما را با کمترین ریسک به بیشترین سودآوری برسانند. در ادامه با چهار نوع از مهم‌ترین انواع استراتژی آشنا خواهید شد.
۱. استراتژی رشد
این شیوه شامل مجموعه استراتژی‌هایی است که به کسب‌وکار کمک می‌کنند تا رشد کند و بازار خود را توسعه دهد، این شامل برنامه‌ریزی‌هایی برای رشد داخلی و خارجی می‌شود. برای نمونه استراتژی توسعه بازار برای کسب سهم بیشتری از بازار هدف به کار می‌رود. ورود به بازارهای جدید، همکاری با شرکت‌های دیگر و توسعه محصولات و خدمات جدید از جمله رویکردهایی هستند که در راهبرد رشد به کار گرفته می‌شوند.
۲. استراتژی رقابتی
داشتن استراتژی رقابتی مناسب به شما کمک می‌کنند تا از رقبای خود پیشی بگیرید. استفاده از روش‌های دقیق برای قیمت گذاری یک نمونه راهبرد کسب و کار رقابتی است که باید در واحد مارکتینگ شرکت‌ها بررسی شود. از جمله موارد دیگر که در راهبرد رقابتی مورد توجه قرار می‌گیرد، می‌توان به استفاده درست از شرایط بازار اشاره کرد. برای مثال برندی که بهترین زمان را برای ارائۀ محصولات خود انتخاب کند، یک مزیت رقابتی ویژه خواهد داشت.
۳. استراتژی تخصصی
راهبرد تخصصی شامل مواردی است که به کسب‌وکار کمک می‌کنند تا در بخش خاصی از بازار متمایز شود و با ارائه محصولات و خدمات تخصصی، مزیت رقابتی پیدا کند. به عنوان مثال اگر مشخص شود که کسب‌وکار در حوزه فناوری نسبت به رقبای خود عقب‌تر است، سرمایه‌گذاری در تحقیق، توسعه و ایجاد تکنولوژی‌های جدید می‌تواند باعث بهبود عملکرد و رشد کسب‌وکار در طولانی مدت شود.
۴. استراتژی همکاری
گاهی اوقات شما به روش‌هایی نیاز دارید که به کسب و کار کمک می‌کنند تا با دیگران همکاری داشته باشید. در این صورت می‌توانید با ایجاد تعاملات مثبت، بهبود عملکرد و رشد کسب‌وکار خود را تسریع کنید. همکاری با شرکت‌های دیگر، همکاری با مشتریان و همکاری با رقبای بین‌المللی از جمله استراتژی‌های همکاری هستند.
تفاوت تاکتیک، تکنیک و استراتژی چیست؟
اگر بخواهیم خیلی ساده به تفاوت بین تاکتیک، تکنیک و استراتژی بپردازیم کافی است هر یک از آنها را به طور جداگانه تعریف کنیم. تاکتیک به برنامه‌ها و روش‌هایی گفته می‌شود که برای دستیابی به اهداف کوتاه مدت و حل مسائل کوچک در نظر گرفته می‌شود. به‌عنوان مثال، تخفیفات قیمت، تبلیغات فصلی و بسته‌های فروش تاکتیک هستند.
تکنیک به مجموعه‌ای از روش‌های کارآمد گفته می‌شود که برای افزایش کارایی کسب‌وکار مورد استفاده قرار می‌گیرد. تکنیک‌هایی مانند تحلیل داده‌ها و طراحی فرایندهای کاری معمولاً برای بهبود فرآیندهای کاری، کاهش هزینه‌ها، بهبود کیفیت و افزایش بهره‌وری به کار می‌روند.
استراتژی به برنامه‌ها و رویه‌هایی گفته می‌شود که برای دستیابی به هدف بلندمدت در نظر گرفته می‌شود و معمولاً برای تعیین راهبردهای کلی کسب‌وکار، توسعه بازار، توسعه محصولات و خدمات، رشد و توسعه کسب‌وکار به کار می‌روند. مواردی مانند استراتژی محصول، توسعه بازار و توسعه‌ی شبکه فروش از این دسته هستند.
طراحی استراتژی های توسعه کسب و کار
طراحی استراتژی یک فرایند پیچیده است که با توجه به شرایط موجود برای هر کسب‌وکار متفاوت خواهد بود. استفاده از ابزارهایی مانند ماتریس انسوف برای ایجاد و اجرای راهبرد کسب و کار مفید هستند. به عنوان مثال برای تدوین استراتژی کسب و کار می‌توان به سراغ ابزاری مدرنی مانند هوش مصنوعی رفت و با نوشتن یک دستورالمعلم دقیق برای آن، اطلاعات ارزشمندی از هوش مصنوعی گرفت. به طور کل می‌توانید مراحل زیر را در نظر داشته باشید.
- تحلیل محیط داخلی و خارجی: در ابتدا، باید محیط داخلی و خارجی کسب‌وکار را بررسی کرده و عوامل مثبت و منفی موجود در آن را شناسایی کنید. به عنوان مثال، عوامل داخلی نقاط قوت و ضعف کسب‌وکار را شامل می‌شود و عوامل خارجی شامل فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در بازار است.
- تعیین اهداف: باید اهداف کسب‌وکار را تعیین کرده و به سمت رسیدن به آنها پیش برید. اهداف کسب‌وکار باید هوشمندانه، قابل اندازه‌گیری، قابل دستیابی و زمان‌بندی شده باشند.
- تعیین راهبردها: در ادامه باید راهبردهای کلی کسب‌وکار را برای رسیدن به اهداف تعیین کنید. راهبردهای کسب‌وکار می‌توانند شامل توسعه محصولات، توسعه بازار، توسعه فناوری، همکاری با سایر شرکت‌ها و موارد دیگر باشند.
- انتخاب راهبردها: راهبردهایی که بهترین نتیجه را برای کسب‌وکار به همراه دارند، انتخاب کنید. برای انتخاب راهبردها، باید مزایا و معایب هر راهبرد را بررسی کنید.
- اجرای راهبردها: وقت آن رسیده که برنامه عملیاتی را برای اجرای تکنیک انتخاب شده تهیه کرده و به عملیاتی کردن آنها بپردازید. برنامه عملیاتی باید شامل تعیین اولویت‌ها، تعیین زمان‌بندی و بودجه‌ای برای انجام فعالیت‌ها باشد.
- پایش و ارزیابی: در نهایت پیشرفت کسب‌وکار را پایش و ارزیابی کرده و در صورت نیاز راهبردها و برنامه عملیاتی را تغییر دهید. عملکرد محصولات، بازاریابی، مالی و اجرایی کسب‌وکار را بررسی کرده، مشکلات را شناسایی و راهبرد خود را بهینه کنید.
در کل، مراحل بالا یک فرایند پویا و پیوسته است که باید در همه مراحل به‌روزرسانی شود. می‌توانید برای بهینه‌سازی برنامه‌های استراتژیک قدیمی یا ایجاد موارد تازه روی کمک تیم حرفه‌ای بلوباکس حساب باز کنید. بلوباکس به کمک افراد متخصص شما را در رشد و توسعه کسب‌وکارتان همراهی خواهد کرد.
با نمونه استراتژی کسب و کار آشنا شوید
همانطور که می‌دانید طراحی Strategy یکی از اصول بازاریابی بوده که به جزئیات شرایط کسب‌وکارها بستگی دارد؛ اما در اینجا می‌خواهیم به یک مثال برای ایجاد تغییرات استراتژیک اشاره کنیم. فرض کنید که شما یک شرکت فناوری اطلاعات دارید و در حوزه طراحی و توسعه نرم‌افزارهای کاربردی فعالیت می‌کنید. به‌عنوان یک راهبرد مناسب، شما می‌توانید به توسعه محصولات جدید، مثلاً نرم‌افزارهایی با امکانات جدید و جذاب برای کاربران بپردازید تا سهم بازار خود را افزایش دهید. در عین حال توسعه بازار با افزایش تبلیغات و بازاریابی، همکاری با شرکت‌های دیگر به منظور توسعه و افزایش فروش می‌تواند از گزینه‌های دیگر در دسترس شما باشد.
این روزها هوش مصنوعی هم به ایجاد استراتژی کسب‌وکار وارد شده است و استراتژی کوانت یک نمونه از استفاده از هوش مصنوعی برای فعالیت در بورس است. حالا که با راهبرد و انواع آن آشنا شدید، به نظر شما این موضوع چقدر در رشد کسب‌وکار اهمیت دارد؟ نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید.
